Eén van de gevolgen van de coronacrisis was dat het cultuuronderwijs werd stilgelegd: geen uitstapjes meer naar tentoonstellingen of theater, geen muziek- en toneellessen of beeldende vorming. Kunst en cultuur zijn belangrijk voor de ontwikkeling van kinderen. Niet alleen omdat ze het leuk vinden, maar vooral omdat ze veel leren door het samen maken en beleven van kunst. Annemieke Leusen, bovenschoolse cultuurcoördinator bij Zaan Primair, blikt terug op de lockdown en kijkt vooruit naar cultuuronderwijs in de nieuwe situatie.
‘Gelukkig heeft het cultuuronderwijs niet helemaal stilgelegen, omdat heel veel cultuurmakers online een mooi aanbod gingen maken,’ vertelt Annemieke. ‘Scholen en leerkrachten hebben dat zoveel mogelijk gedeeld met de leerlingen. Wat ik bijvoorbeeld ontzettend leuk vond was een dramadocente die films is gaan maken met theaterlessen van tien minuten voor groepen 3 tot 6. Als je er naar haar keek, dan werd je zó blij. Ze danste erbij en maakte muziek. Je kon meedoen met broertjes en zusjes en ouders. Dat zorgt voor elke dag een zonnestraal in de huiskamer.’
Het brede aanbod dat snel ontstond betekende ook dat Annemieke kritisch moest zijn over wat ze koos te delen met de leerlingen. ‘Ik heb vooral gekeken naar: Is dit makkelijk thuis te doen? Is het duidelijk en helder in de instructies? En het moet aanspreken. Je moet denken: dit wil ik ook doen. Er was een filmpje over beeldende vorming waarin de cultuurmaker een kwartier of twintig minuten lang aan het praten was. Dan haken kinderen af.’
Nu de scholen weer opengaan is het tijd om na te denken over hoe cultuuronderwijs kan worden voortgezet in een situatie waar we nog lang anderhalve meter afstand moeten houden. Fluxus, de netwerkorganisatie van de gemeente voor cultuuronderwijs, is hierover in overleg met de bovenschoolse cultuurcoördinatoren van de verschillende schoolorganisaties. ‘Er staan al theatervoorstellingen geprogrammeerd voor volgend jaar,’ zegt Annemieke. ‘Dus we moeten met elkaar in gesprek over hoe we die zaal inrichten. Kunnen die kinderen wel allemaal naast elkaar zitten? Waar moeten de begeleiders zitten? Dat geldt ook voor workshops die gaan over samen iets maken of over dans. We moeten anticiperen op het nieuwe normaal.’
Het belang van cultuur en cultuuronderwijs moet soms worden verdedigd. Dikwijls hoor je de vraag: is cultuur niet vooral een pleziertje? Annemieke antwoordt stellig: ‘Plezier is heel erg belangrijk. Door plezier leer je makkelijker. Toen ik zelf voor de klas stond, combineerde ik de rekenles met een drama-les, bijvoorbeeld door na te spelen hoe we tegels gingen kopen in de bouwmarkt. Dan pakten de leerlingen veel meer op dan alleen maar rekenen. Ze zijn ook bezig met gedrag en culturele vorming.’
Ze haalt cultuurwetenschapper Mark Mieras aan, die vorig schooljaar sprak voor de Zaanse cultuurcoördintoren. ‘Hij sprak over life skills, 21e-eeuwse vaardigheden, zoals kritisch nadenken, probleemoplossend vermogen en samenwerkingsvaardigheden. Als je kunst beoefent of over kunst praat, dan ben je tegelijkertijd ook bezig met life skills ontwikkelen. De pracht en de waarde daarvan mogen we niet onderschatten. En daarom is cultuuronderwijs zo belangrijk.’
Op de foto: Annemieke Leusen